Alergia u dzieci - metody zapobiegania

      W ostatnich latach niepokojąco wzrasta liczba dzieci, u których rozpoznawane są choroby alergiczne (uczuleniowe). Występowanie ich zależy głównie od wrodzonej skłonności do alergii, przekazywanej w kodzie genetycznym (atopia) orazczynników środowiskowych.

      Choroby alergiczne u dzieci możemy zaliczyć w większości do tzw. chorób atopowych. Atopicy uczulają się o wiele łatwiej niż nieatopicy. Do powstania zmian alergicznych potrzebny jest przynajmniej dwukrotny kontakt z danym alergenem (substancją uczulającą). Choroby alergiczne rozwijają się głównie w pierwszych trzech latach życia dziecka. Niezliczone ilości substancji występujących w naturze i uzyskiwanych syntetycznie mogą uczulać - głównie dzieci atopiczne. Typowe miejsca dla alergii to:

• spojówki,
• błona śluzowa nosa,
• oskrzela,
• przewód pokarmowy
• skóra

      Do alergenów pokarmowych zalicza się:

• mleko krowie, 
• jaja,
• czekoladę,
• ryby,
• mięso zwierząt,
• pomidory,
• selery,
• owoce cytrusowe i inne.

      Do alergenów wziewnych należą:

• kurz domowy,
• roztocza,
• sierść zwierząt,
• pyłki roślin i drzew,
• pierze,
• pleśnie,
• dym tytoniowy i inne.

      Drogą kontaktową uczulają:

• nikiel,
• chrom,
• barwniki,
• środki piorące,
• kosmetyki i inne.

      Drogą iniekcyjną alergizują:

• jady owadów,
• niektóre leki.

      Najskuteczniejszą metodą zapobiegania jest postępowanie przyczynowe, czyli eliminacje wyżej wymienionych alergenów.

      Oprócz czynników uczulających bezpośrednio, należy brać także pod uwagę czynniki predysponujące do wystąpienia choroby alergicznej takie jak: 

• niewłaściwa dieta ciężarnej,
• nieprawidłowa ciąża i poród,
• wcześniactwo i niska urodzeniowa masa ciała, 
• sztuczne karmienie od urodzenia, 
• palenie papierosów przez matkę lub przebywanie w zadymionych pomieszczeniach, 
• alergia w rodzinie, 
• wczesne podawanie soków i jarzyn, 
• częste zakażenia układu oddechowego lub przewodu pokarmowego, zwłaszcza wirusowe, 
• częste kontakty z alergenami (od wczesnego niemowlęctwa), 
• upośledzone dojrzewanie mechanizmów obronnych 
• miesiąc urodzenia, 
• leki.

      Jak wynika z omówionych powyżej danych, zapobieganie alergii powinno zaczynać się możliwie wcześnie, jeszcze przed urodzeniem dziecka. 

• Dieta ciężarnej powinna być nisko alergizująca (zwłaszcza w rodzinach ze skłonnością do alergii), urozmaicona i pełnowartościowa. Nie należy spożywać większej ilości jednego i tego samego pokarmu. 
• Niemowlę należy karmić piersią minimum przez 6-9 miesięcy; matka karmiąca powinna przestrzegać diety zalecanej w ciąży. 
• Należy z rozwagą dobierać mydła, olejki i kremy do kąpieli i pielęgnacji niemowlęcia. 
• Nie trzymać w mieszkaniu zwierząt i ptaków. 
• Z sypialni dziecka usunąć pierze, puch i wełnę. 
• Nie odkurzać pomieszczeń w obecności dziecka. 
• Należy unikać przekarmiania dziecka, zwłaszcza produktami o dużej zawartości białka. 
• Nowe pokarmy wprowadzać pojedynczo. 
• Nie chodzić na spacery w czasie pylenia drzew i roślin, a w otwieranym oknie wieszać wilgotną firankę (zatrzymuje pyłki).

      Hipokrates - lekarz, ojciec medycyny zalecał: „po pierwsze - nie szkodzić, po drugie - leczyć". Dbajmy więc o ekologię, czystość środowiska, higienę życia codziennego, gdyż zapobieganie jest o wiele mniej kosztowne i łatwiejsze w wykonaniu aniżeli leczenie.

Zdzisław Makowski
lekarz, specjalista chorób dziecięcych